Częstym powodem zgłoszenia się po pomoc seksuologiczną jest niepokój o to, czy posiadane fantazje, odczucia i pragnienia seksualne, a także realizowane zachowania są normalne.
W gabinecie padają pytania w stylu: „Czy to, co chciałabym robić z partnerem jest normalne?”, „Czy to, co lubię w seksie, jest ok?”, „Czy mogę o tym powiedzieć swojej partnerce?”. Niekiedy pojawiają się także „prośby o wyleczenie”, które bywają zupełnie nieuzasadnione, gdyż wynikają z uwewnętrznionych negatywnych i bardzo krytycznych postaw wobec seksualności, a nie z faktycznego zaburzenia, które wymagałoby specjalistycznego leczenia. Pominę w tym miejscu rozważania na temat normy w seksuologii samej w sobie z myślą, że jest to dobry temat na inny wpis. Poniżej skupię się na zakresie pomocy, którą można w tym obszarze otrzymać od specjalisty w gabinecie psychologiczno-seksuologicznym.
Należy mieć świadomość, że nie rodzimy się z wiedzą na temat seksualności, ani też, że wiedza ta nie została nikomu objawiona, a także, że nie istnieje jeden uniwersalny podręcznik, będący wyznacznikiem tego, co w seksualności człowieka jest uważane za normalne, a co powinno już niepokoić. Choć istnieją przypadki, kiedy jednoznacznie można stwierdzić, że przejawiane potrzeby seksualne trzeba uznać za zaburzenie (np. gdy w efekcie realizacji tych potrzeb dochodzi do naruszenia nietykalności innych osób).
W seksualności trudno o normy
Oliwy do ognia dolewa fakt, iż wiedza o seksualności jest tworzona także społecznie – przez dany krąg kulturowy, religię, czy nawet przez rodzinę, z której się wywodzimy. Wraz z tą wiedzą przekazywane są nam postawy prezentujące to, jak mamy do pewnych zachowań seksualnych i do seksu podchodzić – co myśleć, co czuć i jak się zachowywać. Niestety, często ta społecznie tworzona potoczna wiedza w niewielkim stopniu oddaje to, co psychologowie, lekarze i terapeuci zdążyli przez lata badań dowiedzieć się o ludzkiej seksualności. Efektem tego bywają nieracjonalne lęki i obawy, a także niejednokrotnie poczucie winy i stan ogólnego psychicznego dyskomfortu, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Brak rzetelnej naukowej wiedzy, mity związane z seksem (np. te dotyczące ryzyka zakażenia infekcjami przenoszonymi drogą płciową lub technik seksualnych), czy stereotypy dotyczące funkcjonowania kobiet i mężczyzn w związkach oraz relacjach seksualnych wpływają na niższą jakość doświadczeń seksualnych, a także mogą skutecznie częściowo lub całkowicie odbierać możliwość przeżywania seksualnej satysfakcji.
Jeśli mamy wątpliwości co do własnej „normalności” w obszarze seksualności, wizyta u specjalisty pomoże nam albo uspokoić się i dać poczucie odprężenia, uwalniając od obaw i poczucia winy poprzez rzetelną edukację seksualną, albo skierować naszą uwagę na potrzebę terapii. W obu przypadkach, konsultacja seksuologiczna pozwala przerwać często błędne koło poczucia winy i lęku oraz rozpocząć pracę nad źródłami dyskomfortu.
W gabinecie, w którym świadczona jest pomoc czy to psychologiczna, czy to seksuologiczna, zawsze obowiązuje zasada, że o seksualności można mówić otwarcie i bez ryzyka bycia odrzuconym, wyśmianym lub zlekceważonym, bez obawy, że mówiąc otwarcie o swoich potrzebach lub fantazjach seksualnych naruszymy czyjąś godność, złamiemy pewne tabu, czy też poruszymy „niewłaściwy temat”. Specjalista jest przygotowany do tego, by zgodnie z zasadami etycznymi otwarcie rozmawiać na temat tej sfery funkcjonowania człowieka, dając pełne przyzwolenie na autentyczność i indywidualność w przeżywaniu przez pacjenta własnej seksualności.
Rozmowa ze specjalistą
Komunikat kierowany przez profesjonalistę do osoby, która zgłasza się na konsultację seksuologiczną mógłby brzmieć: „Jest to odpowiednie miejsce i czas na rozmowę o Twoim życiu seksualnym i jeżeli chcesz, to możemy wspólnie dyskutować i szukać najlepszych pomysłów, aby Twoje funkcjonowanie w sferze seksualnej było satysfakcjonujące i zdrowe. Jestem tu po to, aby Ci to ułatwić.”1
Czasem przepracowanie wyniesionych z domu postaw i rozwianie wątpliwości na temat „normalności” możliwe jest na dwóch, trzech konsultacjach i jest wystarczające by odczuć poprawę. Niekiedy jednak sama edukacja seksualna nie wystarczy i potrzebna jest dłuższa praca, obejmująca kilka spotkań diagnostycznych i krótko lub długoterminową pracę terapeutyczną. Nie mniej jednak, bez względu na potrzebną formę dalszej pracy, konsultacja ze specjalistą jest zawsze dobrym krokiem na drodze do pozbycia się trudności, czy to pod postacią wątpliwości, lęku, poczucia winy, czy najzwyklejszej w świecie niewiedzy.
O ofercie PROPSYCHE przeczytasz tutaj.
1 Skowroński, D. P., Waszyńska, K. (2015). Czteropoziomowy model interwencji w poradnictwie i terapii seksuologicznej. W: K. Waszyńska, M. Filipiak (red.), Współczesne konteksty psychoterapii i socjoterapii (s.79-92). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
